استانداردهای مدیریت نوآوری

استانداردهای مدیریت نوآوری

استانداردهای ISO مانند ISO 9001 و ISO 14001 از جمله محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریتی برای شرکت‌ها در سراسر جهان هستند. سازمان بین‌المللی استاندارد خانواده ISO 56000 را به‌عنوان استانداردهای مدیریت نوآوری معرفی کرد. جستجوی گوگل برای موضوع “مدیریت نوآوری” بیش از یک میلیارد بازدید به دست می‌آورد. مطالعات مختلف بر اهمیت فراوان نوآوری‌ها برای دستیابی به اهداف رشد و تضمین وجود شرکت‌ها تأکید می‌کند.

از سوی دیگر، مطالعات متعدد مشکلاتی را که شرکت‌ها در اجرای نوآوری‌ها با آن مواجه هستند، نشان می‌دهند. به‌عنوان‌مثال، تنها ۲۱ درصد از مدیران به توانایی شرکت خود برای اجرای فرصت‌های رشد جدید اطمینان دارند و معتقدند که شرکت تخصص، منابع و تعهد لازم برای انجام این کار را دارد. تنها ۶ درصد از مدیران از عملکرد نوآورانه شرکت خود راضی هستند. علاوه بر این، بیش از نیمی از شرکت‌ها برای همسو کردن استراتژی نوآوری خود با استراتژی تجاری مشکل دارند.

ایزو ۵۶۰۰۲ می‌تواند به عنوان ابزاری برای تایید پروژه‌های نوآوری و به عنوان یک معیار برای اعتبار سنجی خدمات نوآوری به کار رود.

حرفه ای سازی و استاندارد سازی مدیریت نوآوری در آینده، به پیشرفت خود ادامه می دهد. علاوه بر ISO 56002، کار بر روی استانداردهای بیشتر مربوط به این موضوع در حال انجام است:

• ایزو ۵۶۰۰۰: مدیریت نوآوری – اصول و واژگان
• ایزو ۵۶۰۰۵: مدیریت نوآوری – ابزار و روشهای مدیریت مالکیت
• ایزو ۵۶۰۰۶: مدیریت نوآوری – مدیریت هوش استراتژیک
• ایزو ۵۶۰۰۷: مدیریت نوآوری – مدیریت ایده

توانایی یک شرکت برای نوآوری، عامل اصلی رشد پایدار و بقای بلندمدت آن است: مطالعه‌ای توسط PwC نشان می‌دهد که شرکت‌های نوآور ​​۱۶ درصد سریع‌تر از سایر شرکت‌ها رشد می‌کنند و سهم بیشتری را از نظر فروش، سود و ارزش بازار به خود اختصاص می‌دهند.

طول عمر شرکت‌ها در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است. ایزو ۵۶۰۰۲ در این زمینه مفید واقع می‌شود. در مواجهه با رکودی که مورد انتظار بسیاری از اقتصاددانان است، مطالعات مختلف نشان می‌دهد که برای توسعه بلندمدت یک شرکت، تمرکز بر کاهش هزینه‌ها و سایر اقدامات کوتاه‌مدت برای تضمین موجودیت آن کافی نیست؛ بلکه باید دید بلندمدت داشت و برای آینده سرمایه‌گذاری‌های هدفمند کرد. این هدف‌گذاری به‌ویژه شامل سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و نوآوری می‌شود.

نوآوری و استاندارد ممکن است به طور شهودی به‌عنوان یک تضاد دیده شود. درحالی‌که نوآوری اغلب با مفاهیمی مانند خلاقیت و انعطاف‌پذیری همراه است و استاندارد هم ترکیبی از قوانین، نظم و روال است. گرد هم آوردن هر دو این موارد برای شرکت‌ها منطقی است؛ زیرا ایده‌های عالی تنها یک بلوک ساختمانی برای نوآوری‌های موفق هستند و اجرای این ایده‌ها بسیار مهم‌تر است.

دامنه کاربرد سری استانداردهای مدیریت نوآوری

خانواده ISO 56000 از جمله ایزو ۵۶۰۰۲ مجموعه‌ای ده‌قسمتی از استانداردها و اسناد راهنمایی است که برای کمک به سازمان‌ها در پیاده‌سازی، حفظ و بهبود مستمر یک سیستم مدیریت نوآوری با ایجاد یک چارچوب کلی طراحی شده است. برخلاف سایر استانداردهای ISO که سال‌هاست ایجاد شده‌اند، سری ۵۶۰۰۰ هنوز در مراحل اولیه خود است. تا به امروز، سری ISO در مدیریت نوآوری شامل شش سند و راهنمای منتشر شده زیر است:

• ISO 56000: اصول و شرایط
• ISO 56002: سیستم مدیریت نوآوری – راهنمایی
• ISO 56003: ابزارها و روش‌های مشارکت در نوآوری
• ISO/TR 56004: ارزیابی مدیریت نوآوری
• ISO 56005: ابزارها و روش‌های مدیریت IP
• ISO 56006: ابزارها و روش‌ها برای مدیریت اطلاعات استراتژیک

علاوه بر این موارد، چهار سند زیر نیز در حال حاضر در دست توسعه هستند:

• ISO 56001: سیستم مدیریت نوآوری – الزامات
• ISO 56007: ابزارها و روش‌ها برای مدیریت ایده
• ISO 56008: ابزارها و روش‌های اندازه‌گیری فرایندهای نوآوری
• ISO/DTS 56010: نمونه‌های گویا برای ISO 56000

ایزو ۵۶۰۰۲ ورژن ۲۰۱۹ یک چارچوب راهنمایی برای سیستم مدیریت نوآوری است. این استاندارد یک رویکرد سیستمی برای ادغام نوآوری در سازمان شما فراهم می‌کند. چارچوب راهنما به سازمان‌ها، صرف‌نظر از نوع و اندازه، برای پی‌گیری و ایجاد فرصت‌هایی برای توسعه راه‌حل‌های جدید، سیستم‌ها، محصولات و خدمات کمک می‌کند.

بر اساس هشت اصل مدیریت نوآوری، استاندارد ISO 56002:2019 نحوه عملکرد سازمان را برای نوآوری موثرتر و کارآمدتر تعریف می کند:

• شکوفایی ارزش
• رهبری
• جهت استراتژیک
• فرهنگ
• شناسایی نکات
• مدیریت عدم قطعیت
• سازگاری
• رویکرد سیستماتیک

ایزو 56002

استاندارد ایزو ۵۶۰۰۲، به عنوان یک راهنما و ارائه دهنده ساختار برای اطمینان از پیشرفت مستمر سیستم های مدیریت نوآوری و تعیین یک زبان و استاندارد مشترک به کار می رود. کلیه عناصر مورد نیاز برای استقرار، مدیریت و بهبود یک سیستم مدیریتی برای نوآوری و اجرای استاندارد ضروری است. این ها شامل مؤلفه های اصلی مانند زمینه داخلی و خارجی سازمان مربوطه، جنبه های فرهنگی و مشارکتی، نقش مدیریت، گردش کار، اهداف و خود فرآیند نوآوری است.

این استاندارد بر اساس استاندارد کلی برای سیستم های مدیریتی تنظیم شده است و می توان آن را به راحتی با سایر استانداردهای سیستم مدیریت، مانند مدیریت کیفیت (ISO 9001)، مدیریت محیط زیست (ISO 14001) یا مدیریت دارایی (ISO 55001) اخذ نمود.

حوزه کاربرد ایزو ۵۶۰۰۲

ایزو ۵۶۰۰۲ به همه سازمان‌های تاسیس‌شده بدون توجه به صنعت و اندازه، همه انواع نوآوری (محصولات، خدمات، فرایندها، مدل‌ها و روش‌ها) و همچنین انواع رویکردهای نوآوری (نوآوری داخلی، فن‌آوری و فعالیت‌های نوآوری محور) می‌پردازد.

به ویژه، سازمان هایی که از طریق فعالیت های نوآوری در تلاش برای موفقیت پایدار هستند و می خواهند درک خود را از یک سیستم مدیریت جامع بهبود بخشند، تحت تأثیر قرار می گیرند. این استاندارد همچنین بر کاربران و مشتریانی که به دنبال اعتماد به نفس و امنیت در توانایی سازمان برای مربیان، مشاوران و حسابرسان برای مدیریت نوآوری و همچنین سیاستگذاران و برنامه های پشتیبانی آن ها برای جامعه و اقتصاد، متمرکز شده است.

مزایای اخذ ایزو ۵۶۰۰۲

چارچوب راهنمایی ایزو ۵۶۰۰۲:۲۰۱۹ به سازمان های شما کمک می کند تا توانایی مدیریت فعالیت های نوآوری، پاسخ به عدم اطمینان، بهبود رضایت مشتری، مشارکت و توانمند سازی افراد را افزایش دهید. همچنین باعث افزایش اعتبار و ارزش تجاری کسب و کار شما می شود.

سیستم مدیریت نوآوری (ایزو ۵۶۰۰۲)

ایزو ۵۶۰۰۲ هسته اصلی خانواده ISO 56000  است و دستورالعملی برای ایجاد، حفظ و بهبود مستمر یک سیستم مدیریت نوآوری ایجاد می‌کند. این استاندارد بر اساس چارچوب سیستم‌های مدیریت توسعه‌یافته توسط ISO تدوین شده است؛ بنابراین، می‌توان آن را به‌راحتی همراه با سایر استانداردهای سیستم مدیریت (مانند ISO 9001) پیاده‌سازی کرد. بااین‌حال، استفاده از سایر استانداردهای ISO برای پیاده‌سازی ISO 56002 پیش‌نیاز نیست، بنابراین می‌توان آن را به‌عنوان یک راهنمای مستقل نیز پذیرفت.

ISO 56002 عمدتاً برای شرکت‌های تأسیس شده، صرف‌نظر از نوع، صنعت یا اندازه آنها، در نظر گرفته شده است. بااین‌حال، ازآنجایی‌که استاندارد چارچوبی است که فعالیت‌ها، الزامات، ابزارها یا روش‌های خاص را برای فعالیت‌های نوآورانه تجویز نمی‌کند، می‌تواند توسط استارت‌آپ‌ها و سایر مشاغل جدید نیز اعمال شود. علاوه بر این، ISO 56002 برای همه رویکردهای نوآوری (به‌عنوان‌مثال، نوآوری داخلی یا باز) و برای همه انواع نوآوری‌ها صرف‌نظر از سطح تازگی آنها (به‌عنوان‌مثال، محصولات، فرایندها) مناسب است.

سازمان ملی استاندارد می‌گوید: سیستم مدیریت نوآوری مجموعه‌ای از عناصر مرتبط یا متقابل است که هدف آنها ایجاد ارزش است. این عناصر نباید همه به طور هم‌زمان اجرا شوند. این استاندارد همچنین امکان اجرای مرحله‌ای را فراهم می‌کند. بااین‌حال، برای تحقق پتانسیل کامل استاندارد، پیاده‌سازی تمام عناصر سیستم موردنیاز است.

حوزه‌های سیستم مدیریت نوآوری توصیف شده در ایزو ۵۶۰۰۲

سیستم مدیریت نوآوری توصیف شده در ایزو ۵۶۰۰۲ شامل چهار حوزه زمینه سازمان، رهبری، پشتیبانی و چرخه PDCA است. در ادامه با هر یک از این حوزه‌ها مختصراً آشنا می‌شویم:

۱- زمینه سازمان

اولین حوزه سیستم مدیریت نوآوری ISO 56002 چارچوبی را برای استقرار و نگهداری سیستم مشخص می‌کند. اینها شامل اسکن و تجزیه‌وتحلیل منظم مسائل بیرونی و داخلی مربوط به سازمان و موفقیت سیستم مدیریت نوآوری و فرصت‌هایی برای ایجاد ارزش می‌شود. علاوه بر این، الزامات و انتظارات ذی‌نفعان داخلی و خارجی باید در دامنه سیستم مدیریت نوآوری مشخص شود. هنگام راه‌اندازی این سیستم، تمرکز بر ایجاد یک فرهنگ شرکتی است که فعالیت‌های نوآوری را ترویج و چارچوب برای همکاری داخلی و خارجی تعریف می‌کند.

۲- رهبری

تعهد مدیریت شرکت و ارتقای شایسته سیستم توسط مدیران شرکت برای موفقیت سیستم مدیریت نوآوری بسیار مهم است. این در استاندارد ISO ابتدا با تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌های مدیریت ارشد دررابطه‌با سیستم مدیریت نوآوری مشخص می‌شود. از سوی دیگر بر اهمیت چشم‌انداز، استراتژی و سیاست نوآوری با ارائه دقیق الزامات موجود در این زمینه تأکید می‌کند.

۳- پشتیبانی

پشتیبانی، طیف گسترده‌ای از شرایط و چارچوب لازم برای یک سیستم مدیریت نوآوری کارآمد را فهرست کرده‌اند. این بخش شامل تأمین منابع لازم (به‌عنوان‌مثال، افراد، زمان و امور مالی) و شایستگی‌ها می‌شود. علاوه بر این، الزامات ارتباطات داخلی و خارجی و همچنین مستندسازی اطلاعات شرح داده شده است. در نهایت، ابزارها و رویه‌های مدیریت نوآوری و همچنین مدیریت دانش استراتژیک و مالکیت فکری، موضوع این حوزه از استاندارد است.

۴- چرخه PDCA

بزرگ‌ترین جزء ISO 56002 چرخه PDCA است که در حال حاضر تمرکز ISO 9001 است. PDCA مخفف عبارت Plan-Do-Check-Act است و یک‌چرخه کنترل چهارمرحله‌ای از یک فرایند بهبود مستمر را توصیف می‌کند.

خانواده استاندارد ایزو 56002

این سند مربوط به خانواده استاندارد ایزو 56000 ( ISO 56000 )  بوده که توسط کمیته TC 279 تدوین شده است. خانواده این استاندارد شامل اسناد زیر می باشد:

جمع‌بندی در مورد ایزو ۵۶۰۰۲

اگرچه ممکن است معرفی و اجرای یک استاندارد مرتبط با نوآوری در ابتدا متناقض و آزاردهنده به نظر برسد، اما سری ISO 56000 فرصت‌های قابل‌توجهی را برای ایجاد یک سیستم مدیریت نوآوری موفق ارائه می‌دهد. ایجاد یک چارچوب ساختاریافته و جامع به شرکت‌ها کمک می‌کند تا درک یکپارچه از نوآوری را توسعه دهند و در نتیجه ارتباطات و همکاری داخلی و خارجی را ساده می‌کند.

علاوه بر این، این استاندارد بسیاری از بلوک‌های ساختمانی و شرایط موردنیاز برای ایجاد یک سیستم مدیریت نوآوری موفق پایدار را روشن می‌کند. درعین‌حال، شرکت‌ها با خودداری از مشخصات دقیق ابزارها، فعالیت‌ها و غیره، بی‌جهت در فعالیت‌های نوآورانه خود محدودیت ایجاد نمی‌کنند. در نهایت، اندازه‌گیری و ارزیابی فعالیت‌های نوآوری و سیستم مدیریت نوآوری مورد تأکید در چرخه PDCA، زمینه را برای بهبود مستمر قابلیت‌ها و عملکرد نوآوری شرکت ایجاد می‌کند.